Od kwietnia 2024 r. do końca 2025 r. Muzeum realizować będzie projekt pt. „Smaki Puszczy Białej – tradycyjna kuchnia kurpiowska”.
Głównym celem projektu jest upowszechnienie i popularyzacja niematerialnego dziedzictwa kulturowego Kurpi z Puszczy Białej – dziedzictwa kulinarnego. W ramach zadania przeprowadzona zostanie rejestracja i archiwizacja niematerialnych przejawów kultury tradycyjnej związanych ze sferą pożywienia oraz zostanie wydana publikacja naukowa opisująca pożywienie ludności wiejskiej z przełomu XIX i XX wieku, które było charakterystyczne dla mieszkańców regionu. Publikacja powstanie w oparciu o literaturę przedmiotu, wyniki terenowych badań etnograficznych oraz na podstawie przeprowadzonych kwerend źródłowych.
Część naukową publikacji uzupełnią przepisy kulinarne. Na zakończenie realizacji projektu w 2025 r. odbędzie się warsztat kulinarny oraz spotkanie promocyjne w Pułtusku połączonego z poczęstunkiem tradycyjnej kuchni kurpiowskiej.
Nasz projekt realizowany jest w cyklu dwurocznym. W 2024 r. przeprowadzone zostały kwerendy źródłowe – muzealne, biblioteczne i archiwalne – których zadaniem było dotrzeć do materiałów związanych z tradycyjnym pożywieniem z terenu Puszczy Białej. Przeprowadzono również etnograficzne badania terenowe i opracowano wywiady. Przygotowano dokumentację fotograficzną, która wzbogaci publikację o zdjęcia wybranych potraw.
W roku 2025 Muzeum Regionalne w Pułtusku kontynuuje realizację projektu „Smaki Puszczy Białej – tradycyjna kuchnia kurpiowska”, współfinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Trwają prace redakcyjne, korekty oraz opracowanie graficzne przygotowywanej publikacji naukowej. Książka będzie kompleksowym opracowaniem poświęconym kulinarnemu dziedzictwu Kurpiów Białych – od historii pożywienia z przełomu XIX i XX wieku po współczesne próby odtwarzania dawnych smaków.
Publikacja wzbogacona zostanie o:
- charakterystykę regionu Puszczy Białej,
- opis dawnych surowców i technik kulinarnych,
- potrawy codzienne, świąteczne i obrzędowe,
- autentyczne przepisy zebrane w trakcie badań terenowych,
- fotografie potraw przygotowanych przez twórczynie ludowe,
- archiwalne ilustracje związane z tematyką pożywienia.
Spotkanie promocyjne i warsztaty kulinarne
Zwieńczeniem projektu będzie spotkanie promujące publikację, które odbędzie się w Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Pułtusku.
Podczas wydarzenia zaprezentowana zostanie książka „Smaki Puszczy Białej – tradycyjna kuchnia kurpiowska”, a uczestnicy będą mogli wziąć udział w poczęstunku inspirowanym tradycyjnymi potrawami regionu.
W dalszej części zaplanowano także warsztat kulinarny, prowadzony przez członkinie Stowarzyszenia „Puszcza Biała – Moja Mała Ojczyzna”.
Pod okiem lokalnych twórczyń uczestnicy przygotują wybrane potrawy z publikacji, poznając ich historię, symbolikę i znaczenie w kulturze kurpiowskiej.
Udział w warsztatach będzie bezpłatny i otwarty dla wszystkich zainteresowanych.
Rezultaty i znaczenie projektu
Efektem projektu będzie wydanie 800 egzemplarzy publikacji, z czego część zostanie przekazana nieodpłatnie bibliotekom, muzeom, instytucjom naukowym, partnerom oraz uczestnikom wydarzeń.
Pozostała część trafi do sprzedaży w sklepiku Muzeum Regionalnego w Pułtusku.
„Smaki Puszczy Białej” to nie tylko książka – to wielogłos opowieści o ludziach, smakach i tradycjach, które tworzą unikalny obraz dawnego życia na Kurpiach Białych.
Projekt przyczynia się do zachowania i popularyzacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego regionu, wzmacnia więzi międzypokoleniowe i inspiruje do dalszych działań na rzecz ochrony tradycji ludowych.
Tradycyjne przepisy z Puszczy Białej
Tradycyjna kuchnia kurpiowska to nie tylko sposób gotowania, lecz opowieść o codzienności, świętowaniu i więziach, które przez wieki budowały wspólnotę Puszczy Białej.
W ramach projektu „Smaki Puszczy Białej – tradycyjna kuchnia kurpiowska” sukcesywnie publikujemy oryginalne przepisy zebrane podczas badań etnograficznych.
Zachęcamy do odkrywania dawnych smaków i wypróbowania potraw, które niegdyś gościły na kurpiowskich stołach – w czasie świąt, rodzinnych spotkań czy jesiennych grzybobrań.
JESIEŃ – JAROSZ Z JAJKAMI
Jesień w Puszczy Białej to czas grzybobrania i smaków lasu. W kurpiowskich gospodarstwach tradycyjnie wykorzystywano jarosza – siedzuń sosnowy, aby przygotować szybkie i sycące danie, idealne na chłodniejsze dni.
Składniki:
- jarosz (siedzuń sosnowy) średniej wielkości
- sól, pieprz do smaku
- 4 jajka
- olej do smażenia
Grzyb myjemy, krótko obgotowujemy w osolonej wodzie i kroimy na mniejsze kawałki. Następnie wrzucamy na rozgrzaną patelnię z olejem, smażymy, a na koniec dodajemy jajka. Wszystko mieszamy i doprawiamy solą i pieprzem do smaku. Podajemy wraz z pieczywem.
Więcej przepisów z tradycyjnej kuchni kurpiowskiej znajdziesz w publikacji Smaki Puszczy Białej – dostępnej w sprzedaży w sklepiku Muzeum Regionalnego w Pułtusku od listopada.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego