Od piątku 18 września 2020 r. na schodach przed Urzędem Miejskim w Pułtusku można zwiedzać wystawę planszową, pt. „Codex aureus pultoviensis. Złoty kodeks pułtuski. Arcydzieło piśmiennictwa XI wieku”, towarzyszącą tegorocznym XXIII Dniom Patrona Pułtuska św. Mateusza. W tym miejscu będzie prezentowana do 20 września w godz. 11:00 – 17:00, natomiast od 22 września zapraszamy do siedziby Muzeum Regionalnego w Pułtusku przy ul. Rynek 36, gdzie wystawa zostanie przeniesiona i udostępniona do zwiedzania w godz. 10:00 – 16:30. Ekspozycja potrwa do 31 października 2020 roku.
Złoty Kodeks Pułtuski, zwany Ewangeliarzem czy Ewangelistarzem Płockim, to najstarszy, dochowany do naszych czasów relikt wczesnośredniowiecznej sztuki rękopiśmiennej. XI-wieczny iluminowany rękopis pisany na pergaminie farbą srebrną i złotą zmieszaną z minią (czerwony barwnik) należy do grupy rękopisów cesarskich i królewskich uświetniających kaplice władców i reprezentuje schyłkową fazę tego obyczaju. Powstał prawdopodobnie w Czechach, pod wpływem szkoły malarstwa miniaturowego w Ratyzbonie, a jego pojawienie się w Polsce tłumaczy się przywiezieniem go przez Judytę Czeską, żonę Władysława Hermana, a matkę Bolesława Krzywoustego, zmarłą w 1086 r. Kodeksu tego używano przy wielkich uroczystościach dworskich w płockiej kaplicy grodowej.
W pewnym momencie przeszedł na własność opactwa św. Wojciecha, a następnie trafił do Pułtuska, będącego wówczas rezydencją biskupów płockich, gdzie, według niektórych źródeł, spędzić miał 300 lat. Uchroniony przed grabieżą w XVIII stuleciu przez Tadeusza Czackiego, został włączony do jego biblioteki w Porycku. Po śmierci właściciela, zbiory biblioteki nabyli Książęta Czartoryscy, którzy w XIX w. (ok. 1878 r.) sprawili mu nową, choć wywodzącą się ze średniowiecza zdobioną oprawę. Obecnie Kodeks przechowywany jest w zbiorach Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie.
